Domek alpejski w miejscowości Nowe Bystre, źródło: http://www.domekalpejski.pl/

"Dom" - słowo to niesie ze sobą duży ładunek emocjonalny. Dom od zawsze kojarzył się z ciepłem, schronieniem, bezpieczeństwem, rodziną, wspomnieniami z dzieciństwa. Szczególne miejsce w naszych sercach mają także domy i miejsca, do których podróżujemy, by odpocząć, oderwać się od codzienności i naładować swoje akumulatory! Coraz częściej poszukujemy takich miejsc zlokalizowanych blisko natury, estetycznych i komfortowo wyposażonych. Domek Alpejski Kwiat Śniegu jest właśnie takim miejscem. Drewniany domek zbudowany na wysokości ponad 940 m n.p.m. zachwyci Cię widokami, ciszą i urokiem tatrzańskiej natury.  Domek Alpejski Kwiat Śniegu to miejsce gdzie łączy się tradycja i nowoczesność. Człowiek od najdawniejszych czasów do konstrukcji swoich siedzib wykorzystywał drewno. Drewniany dom jest więc elementem naszego krajobrazu kulturowego i wiele osób twierdzi, że budownictwo drewniane warte jest tego, by je w naszym pejzażu zachowywać dla potomności i przystosowywać do najnowszych technologii budowlanych, tak, aby drewniane chaty nie zniknęły z naszego pola widzenia. Zapoznaj się z naszym artykułem i  sprawdź, czego jeszcze nie wiedziałeś o drewnianych domach.

Drewniane domy - a to historia!

Badania dotyczące życia człowieka od najdawniejszych czasów skupione były na aspekcie budownictwa. Najstarszą formą domostw były jaskinie, później szałasy i ziemianki. Najpierw wznoszono domy jednoizbowe, później dwu i trzyizbowe. Z czasem konstrukcje rozrastały się, stały się wieloizbowe. Chętnie też wznoszono domy wraz z dziedzińcami wewnętrznymi, także obiekty piętrowe. W historii architektury wyróżnia się domy: grecki czy rzymski, czy drewniane chaty wiejskie. Archeolodzy opisali domy z bali o powierzchniach od 50-100 m2 pochodzący już z VII wieku! Szkieletowe domy z drewna pojawiły się w Europie w XIII wieku w tym samym czasie pojawiły się też domy murowane. Uważa się, że jednorodzinne budownictwo na szeroką skalę pojawiło się dopiero w XVII wieku w Anglii. W Polsce najstarszymi drewnianymi budowlami były pochodzące z XIV wieku kościoły, cerkwie i synagogi, a także drewniane dwory, karczmy i wiejskie zajazdy, młyny wodne, wiatraki, cała zabudowa miasteczek z połączonych ze sobą domostw z podcieniami. Słynnymi architektami światowego formatu, działającymi w naszym kraju, a projektującymi drewniane konstrukcje są: Tylman Gamerski, Michał Elwiro Andriolli, Stanisław Witkiewicz (twórca tzw. stylu zakopiańskiego w architekturze). Architekci ci projektowali nie tylko obiekty wielkiego formatu, ale z wielką pieczołowitością  skupiali się na budownictwie letniskowo-uzdrowiskowym. Końcem XIX i początkiem XX wieku narodził się ruch ochrony budownictwa drewnianego. Wiele obiektów w Polsce zostało dokładnie zarchiwizowanych i opisanych. W naszym kraju pod opieką konserwatora zabytków pozostaje obecnie ponad 140 tys. drewnianych obiektów.

Zakopiański styl Witkiewicza

W Karpatach na szczególną uwagę zasługuje budownictwo podhalańskie. Tradycyjne góralskie chaty miały jednotraktową formę i bardzo spadziste dachy.  Na przełomie XIX i XX wieku wznoszono domy, których wnętrza składały się z sieni i izby lub z izby wraz z komorą. Później budowano domy z tzw. izbą białą i czarną oraz z sienią. Drzwi wejściowe znajdowały się na osi frontowej ściany. Drzwi często były dekorowane ornamentem opartym na motywach rozety lub krzyża, które były wycięte dłutem. Każde pomieszczenie posiadało po 2 okna. Ewenementem w polskiej architekturze jest tzw. styl zakopiański. Za jego twórcę uważa się  Stanisława Witkiewicza, który tradycyjny dom zakopiański rozbudował i zmodyfikował, aby wyglądał jak willa. Do dekoracji wprowadził wiele elementów secesyjnych. Domy w stylu zakopiańskim wznoszono na wysokich, kamiennych podmurówkach. Wille zakopiańskie w stylu Witkiewiczowskim posiadają misterne zdobienia oraz przepiękne werandy umieszczane pod wysuniętym okapem na południowej stronie domu. Styl zakopiański został okrzyknięty stylem narodowym! Jeden z projektów Franciszka Mączyńskiego inspirowany architekturą Zakopanego zwyciężył w konkursie architektonicznym magazynu Moniteur des Architectes.

Willa "Koliba", projektował S. Witkiewicz w 1891 roku, źródło: Wikipedia, fot. Piotrekwas (2009)

Dlaczego coraz chętniej buduje się z drewna?

Drewno stało się popularnym materiałem, z którego człowiek zaczął budować swoje siedziby. Dlaczego? Nieprzebrane zasoby tego budulca znajdują się właściwie w każdym rejonie Europy. Można je pozyskiwać z wykorzystaniem niezbyt skomplikowanych metod, poddawać obróbce. Konstrukcje drewniane opierały się na technice zrębowej, ale rozwinęły się też inne: palisadowa, słupowo-ramowa, szkieletowa oraz szachulcowa. Drewno uważane było za materiał, który daje najlepsze możliwości techniczne, zapewniało większą ciepłotę i było konstrukcyjnie bardzo wytrzymałe. Z drewna wznoszono nie tylko obiekty mieszkaniowe, ale także sakralne czy użyteczności publicznej, przemysłowej. Różnorodność drewnianych domów wynika z regionu, w którym masowo powstają. Uzależnione są w wielu przypadkach od klimatu danego terenu. Różnice konstrukcyjne dotyczą często: form, pokrycia dachowego, kąta nachylenia dachu, rozplanowania wnętrz, wysokości ścian, wielkości i rodzajów okien oraz funkcjonalności pomieszczeń. Domy z drewna można wznosić w miejscach o zróżnicowanym kącie nachylenia gruntu i mało korzystnych warunkach dotyczącą podłoża. Drewniane domy buduje się o wiele krócej niż w tradycyjnych, murowanych technologiach. Czas działa na nasza korzyść! Wnętrza drewniane są łatwe w konserwacji i modernizacji, a także w aranżacji. Drewno wpływa na atmosferę magazynując dwutlenek węgla nawet wówczas gdy jest już przetworzone przez człowieka. Trzeba pamiętać, że drewno jest naturalnym materiałem, który posiada zdolność do samoregulacji wilgotności. Domy z drewna są chętnie wznoszone zarówno do celów mieszkaniowych jak i rekreacyjnych. Drewniane chaty są atrakcyjne pod względem zewnętrznym, a urokliwe i przytulne wnętrza powodują, że człowiek świetnie się w nich czuje.Technologia drewniana jest bliska zarówno otaczającej naturze i użytkownikom domów drewnianych. Przebywając w drewnianym domu uczestniczymy w wytwarzanym przez niego specyficznym mikroklimacie. Obcując w takim domu mamy poczucie wspólnoty i harmonii ze światem.

Domek alpejski w miejscowości Nowe Bystre, źródło: http://www.domekalpejski.pl/

Fakty i mity o drewnianych domach

Istnieje wiele mitów na temat drewnianych domów, podhalańskich czy alpejskich. Warto jednak wiedzieć, że drewniane domy są bezpieczne, komfortowe, oddychające i ciepłe. Domy z drewna są także trwałe! Przy obecnych technologiach obróbki i impregnacji drewna można go spokojnie utrzymać w należnym stanie przez wiele lat. Drewniany dom posłuży kilku pokoleniom! Obecne materiały stosowane podczas budowy domów z drewna zapewniają antyseptyczność i przeciwpożarowość użytych do budowy materiałów. Ściany można wykończyć na wiele różnorodnych sposobów: pozostawić widoczne bele, można wykończyć ściany boazerią, płytą GK, flizami. Dom można ogrzewać na wiele sposobów. Specjaliści twierdzą, że do ogrzewania drewnianego domu zużywa się o 30 % mniej materiału grzewczego. Drewno jest dobrym materiałem izolacyjnym. Atutem domu drewnianego jest jego osadzenie w gruncie. Można go ustawić na solidnym fundamencie, ale także na lekkiej wylewce, ławach, stopach, płycie fundamentowej lub palach.

Drewniane domy w górach

Na zachodzie i na wschodzie, w Alpach, Pirenejach, Tatrach, Apeninach czy Górach Krymskich - wszędzie tam charakterystycznym elementem krajobrazu są drewniane domy. Domek alpejski i domek w Tatrach mają te same cechy konstrukcyjne. Każdy dom alpejski i podhalański jest do siebie podobny. Te dwa typy budowli mają mocno spadziste dachy. Podobieństwo drewnianych domów w górach polega nie tylko na materiale budowlanym, ale na kształcie dachów. Są to obowiązkowo dachy skośne, spadziste. Ma to związek z częstymi i obfitymi opadami śniegu. W starych, góralskich domach, zdarzało się, że wznoszono po dwa szczyty i po dwa okapy! W domach alpejskich i górali tatrzańskich okna są z reguły mniejsze niż w domach na nizinach. Drzwi umiejscowione są zwykle osiowo, pośrodku fasady budynku  i wykonywane są bardzo porządnie: z drewna i ręcznie kutych, metalowych elementów. Częto drewniane, góralskie domy alpejskie i zakopiańskie były orientowane w kierunkach północ - południe. Okna wychodziły na północ. Budowniczowie często podkreślają, że domy w górach są surowe i proste. Nie ma miejsca na jakiekolwiek maskowanie materiałów, z których powstają. Uwydatniane są ich drewniane szczegóły. W archaicznej zabudowie nie stosowano gwoździ ani kleju. Drewno obrabiano tak, aby samo się zespalało! Każdy, kto po raz pierwszy spotyka się z architekturą wysokogórską zwraca uwagę na specyficzny sposób łączenia drewnianych bali. Fachowcy nazywają to mszeniem lub optykaniem. Dawne drewniane domy alpejskie i tatrzańskie były mszone mchem. Obecnie używa się tzw. wełnianki, którą można “upychać” pomiędzy balami na wiele sposobów. Fachowcy wykonują nawet przepiękne ozdobne warkocze, które bardzo efektownie wyglądają nie tylko zabezpieczając szczeliny, ale także dekorując je.  Każdy dom, bogatszy czy biedniejszy posiadał elementy dekoracyjne w postaci ozdobnych nacięć na belkach na zewnątrz i wewnątrz. W Polsce do dzisiaj spotyka się domy w których w jednej z izb, na środkowej belce wyryty jest rok budowy domu oraz jakaś sentencja. Domy w wysokich górach mają swój klimat i niepowtarzalny urok podkreślany przez otoczenie,w którym zostały wybudowane - majestatyczne szczyty. Alpejski domek inspirowany jest tradycyjną architekturą wysokich gór. Nawiązuje swoim wyglądem do chat wysokogórskich zlokalizowanych w Alpach i doskonale wpisuje się w krajobraz miejscowości Nowe Bystre.

Domek alpejski w miejscowości Nowe Bystre, źródło: http://www.domekalpejski.pl/

Najpopularniejsze typy domów na świecie?

Domy konstruowane z drewna towarzyszą człowiekowi od dawna. Żyjemy w XXI wieku, a mimo to drewno jest nadal chętnie wykorzystywanym budulcem. Tradycyjne domy z bali o dwuspadowych dachach, często z ozdobnymi werandami powstają w każdym regionie. Jakie typy domów wyróżniono w perspektywie historycznej, jako najpopularniejsze na świecie?

• Willa alpejska - z drewnianym, ciężkim dachem dwuspadowym, i okapem pod kalenicą umiejscowionym od frontu, obecnie chętnie wykorzystywany jako budynek letniskowy,
• Dom z hollem w centrum (Hallhause) - chętnie wznoszony od czasów średniowiecznych w całej Europie, w centrum znajduje się hall z kominkiem,
• Dom kopułowy (Fullera) - dom kształtem odpowiadający wielościanowi o kształcie kuli, budynek oparty na kopule tzw. geodezyjnej,
• Dom typu Izba - wznoszony od Średniowiecza w całej Europie i na terenach rosyjskich, charakteryzuje go prosta konstrukcja, dawniej posiadał tylko 1 pomieszczenie z piecem grzewczym w centrum, wznoszono go z bali łączonych na tzw. sójczy ogon,

• Orąglak (Round haus) - na planie koła ze stożkowatym dachem, dom opierający się na nowoczesnych zasadach budownictwa ekologicznego,
• Truflo - jednopoziomowy budynek wznoszony z kamienia wapiennnego bez użycia zaprawy na planie kwadratu lub prostokąta,
• A-frame - domy wznoszone w Stanach Zjednoczonych, wyspach Pacyfiku, Chinach i na terenie Europy, konstrukcja opiera się na bardzo stromym, dwuspadowym dachu położonym bezpośrednio na gruncie,
• Barndominium - dom na planie stodoły, budowany z metalowych płyt i ram, popularny w Ameryce Północnej,
• Capecod- domy o niskim stropie pochodzący z XVII wieku, w centralnej części koniecznie z paleniskiem,
• Drewniany dom ruchomy (Chattelhose) - niewielkie, drewniane domy z Indii, które w dowolnej chwili można przetransportować,
• Conchhouse - pochodzący z Florydy w USA, opiera się na drewnianym szkielecie osadzonego na palach lub filarach,
• Dom orleański (ośmiokątny) - popularny w XIX wieku w Kanadzie i USA, wzniesiony na planie ośmiokąta, wielopiętrowy z płaskim dachem i werandą,
• Shotgun house - prostokątny dom o długości ok. 3,6 m, wielopiętrowy o dwuspadowym dachu, wnętrze skonstruowane tak, aby pomieszczenia były przechodnie,
• Bay and gable - dwupiętrowe domy z wykuszem zwieńczonym dwuspadowym dachem, posiadający tylko 2 kondygnacje, chętnie wznoszone z cegieł, opierające się jeden o drugi, typ domu pochodzi z Kanady,
• Hanok - tradycyjny dom z Korei nawiązujący do krajobrazu i natury, ciężki, pokryty dachówką dach opiera się na drewnianej konstrukcji, filary budynku zakotwiczone są bezpośrednio w ziemi, a nie w fundamencie, stąd dom jest odporny na trzęsienia ziemi,
• Minka - modne, japońskie domy, wznoszone pomiędzy XVII a XIX w., budynek o ostrym, dwuspadowym dachu, szerokie wnętrza - na całej długości pomieszczenia mieszkalne,
• Mudhif - dom z Iraku zbudowany z gliny i trzciny, dach łukowaty,
• Queenslander - opracowany w latach 40-tych XIX w., w Australii, dom na palach.

Domek alpejski w miejscowości Nowe Bystre, źródło: http://www.domekalpejski.pl/

Drewniane domki są prawdziwa ozdobą polskich miejscowości, szczególnie tych zlokalizowanych w górach. Są bardzo charakterystyczne i piękne. Tworzą unikatową atmosferę. Wznoszone w całości z drewna lub na kamiennej podmurówce, z dwuspadowym dachem często urozmaicony lukarnami z kominkiem wewnątrz - taki dom kojarzy nam się z górami, Podhalem, zakopiańszczyzną, odpoczynkiem, wakacjami. W takim domku czujemy się swobodnie, jak u siebie w domu. Jeżeli nie możesz wybudować drewnianego domu dla swojej rodziny, to może świetnym rozwiązaniem będzie urlopowy lub świąteczny pobyt w takim miejscu? Warto rozważyć pobyt w unikatowym miejscu o doskonałej atmosferze i klimacie. Coraz więcej osób decyduje się na spędzenie wolnego czasu w małych, odosobnionych miejscach, omijając z daleka duże  głośne kurorty i hotele i pensjonaty.